Günlük Kaç Dakika Güneş? Toplumsal Yapıların Gölgesinde Bir Aydınlanma Denemesi Bir sosyolog olarak, her sabah pencereden sızan ışığa bakarken aynı soruyu düşünürüm: “Günlük kaç dakika güneş?” Aslında bu soru yalnızca gökyüzüyle değil, toplumun kendi içsel ışığıyla ilgilidir. Çünkü güneş, bir yandan biyolojik ritmimizi düzenlerken, diğer yandan toplumsal ilişkilerimizin görünmeyen metaforu haline gelmiştir. Bazı insanlar için sabahın ilk ışıkları umut anlamına gelirken, bazıları için o ışık, çalışmanın, üretmenin, “yetişmenin” simgesidir. Tıpkı toplum gibi: aynı ışık herkese eşit düşmez, kimine sıcaklık, kimine yanık bırakır. Toplumsal Normların Gölgesi: Kim Ne Zaman Güneş Görür? Bir toplumun “güneşi görme süresi”, sadece meteorolojik değil, kültürel bir…
4 YorumEtiket: bir
Şunu açık açık söyleyeyim: “Kayrık” gibi eski ve yerel bir sözcüğü içerik fabrikalarında tıklama yakalamak için hoyratça kullanmak, dili zenginleştirmiyor; bulanıklaştırıyor. Arama motorunda “kayrık ne demek?” diye sorup, cevabı “kayrak taşı”na, “yarık”a veya “karık”a savuran başlıklara aldanmayın. Bu yazı, o bulanıklığı dağıtmak için yazıldı: Kayrık’ın gerçek anlamları nerede, tartışmalı noktaları neler ve neden yanlış anlaşılmaya bu kadar müsait? Özet: Kayrık; (1) soğuktan korunmaya yarayan kürk/kepenek/kilim türü eşyayı, (2) “ayrı, başka” anlamını ve (3) meyvesi çok yüklendiği için gövdeden ayrılan ağaç dalını anlatabilir. Bazı ağızlarda “kayrıkın” biçimi “artık, bundan sonra” anlamında kullanılır. ([kelimeler.gen.tr][1]) Kayrık Ne Demek? Tanımın Katmanları Kayrık ne demek?…
4 YorumVazgeçme Nasıl Yazılır? Felsefi Bir Bakış Filozof Gözüyle Vazgeçmek: Bir Seçim Mi, Yoksa Zorunluluk Mu? Vazgeçmek, insanın hayatı boyunca karşılaştığı en zorlayıcı ve anlamlı eylemlerden birisidir. Felsefi anlamda “vazgeçmek”, sadece bir eylemden ya da bir düşünceden sıyrılmak değil, aynı zamanda varoluşsal bir tercih, bir değer yargısı ve bir varlık biçimi olarak karşımıza çıkar. Filozoflar, hayatın anlamını, bireyin varlığını ve insanın çevresiyle olan ilişkisinin derinliğini sorgularken vazgeçmenin ne anlama geldiğini de sorgulamışlardır. Birçok filozof için vazgeçmek, özgürlüğün ve sorumluluğun sınırlarında bir anlam kazanırken, aynı zamanda bireysel ve toplumsal etikle de bağlantılıdır. Etik Perspektiften Vazgeçme: Doğru ve Yanlış Arasında Bir Seçim Etik…
8 YorumKanaviçe Yapımı Kaç Saat? Zamanı İlmek İlmek Dokuyan Bir Hikâye İlmek İlmek Başlayan Bir Yolculuk Hayat bazen küçük bir iğnenin ucunda başlar… Belki bir kış akşamı, yağmurun camlara vurduğu sessiz bir odada… Belki de bir anneannenin sandığından çıkan solgun bir etamin kumaşında. İşte ben de size bugün, tam da böyle bir gecede başlamış bir hikâyeyi anlatmak istiyorum. Çünkü kanaviçe, sadece iplik ve kumaştan ibaret değildir; sabrın, sevginin ve zamanı unutmanın bir başka adıdır. Farklı Zihinlerin Ortak Noktası Hikâyemizin kahramanları Elif ve Mert. Elif, duygularını en küçük detaylarda bile belli eden, empatisi yüksek bir genç kadındı. İnsanlarla bağ kurmayı, hikâyeleri dinlemeyi,…
6 YorumMantık Terimi Ne Anlama Gelir? Psikolojik Bir Mercekten Bakış İnsan Davranışlarını Çözümlemeye Çalışan Bir Psikoloğun Meraklı Girişi İnsan davranışlarını anlamaya çalışırken, çoğu zaman mantık bize rehberlik eder. Fakat mantık, yalnızca bir düşünme biçimi mi, yoksa bilinçaltımızdaki daha derin psikolojik süreçlerin bir yansıması mı? İnsanlar, günlük yaşamda karşılaştıkları her durumu mantıklı bir şekilde çözümlerken aslında bilişsel, duygusal ve sosyal dinamiklerini de devreye sokarlar. Mantık, sıklıkla doğru kararlar almak, problemleri çözmek veya insan ilişkilerini yönetmek için kullanılır; ancak bunu nasıl ve neden yaptığımız, aslında oldukça psikolojik bir soru işaretidir. Bu yazı, mantık teriminin psikolojik bir mercekten nasıl anlam kazandığını, bilişsel, duygusal ve…
8 YorumIşın Karaca Ermeni mi? Kimlik, Ekonomi ve Toplumsal Refah Üzerine Bir Analiz Bir ekonomist olarak her şeyin bir tercihler dengesi olduğunu bilirim: kaynaklar sınırlıdır, ama ihtiyaçlar sonsuz. Bu kural sadece para, mal veya hizmet için değil; kimlik, aidiyet ve kültürel temsil için de geçerlidir. “Işın Karaca Ermeni mi?” sorusu, ilk bakışta kişisel bir merak gibi görünse de, aslında toplumsal algıların, piyasa dinamiklerinin ve ekonomik davranış biçimlerinin nasıl şekillendiğine dair derin ipuçları taşır. Ekonomi sadece rakamlardan ibaret değildir; aynı zamanda kimliklerin, tercihlerin ve inançların yön verdiği bir sistemdir. Bu yazıda, Işın Karaca’nın kimliğine dair söylentilerden yola çıkarak, kimliğin ekonomik değer üretimindeki…
8 YorumBir Psikoloğun Merakı: Yeryüzü de İnsan Gibi Kırıldığında Bir psikolog için insan davranışlarını anlamak, bir fay hattını incelemek gibidir. Gerilim birikir, yüzeyde sessizlik hâkimdir, ama derinlerde çatlaklar oluşur. Bir gün gelir, sistem kendini yeniden dengeler — bazen bir sarsıntıyla, bazen bir kopuşla. Horst-graben yapısı işte bu doğanın kendi terapötik tepkisidir. Ve tıpkı insan zihni gibi, bu yapılar da baskı, gerilim ve yeniden yapılanma döngüsünden doğar. Bu yazıda, “Horst graben yapısı hangi tür faylanma ile meydana gelir?” sorusuna yalnızca jeolojik değil, psikolojik bir perspektiften yaklaşacağız. Çünkü yer kabuğunun kırıklarıyla insanın duygusal çatlakları arasında şaşırtıcı derecede derin bir benzerlik vardır. Horst ve…
6 YorumHarıl Harıl Nasıl Yazılır? Dilin Ritmi, Cinsiyetin Yorumu ve Anlamın Gücü Bazı kelimeler vardır, sadece anlamlarıyla değil, sesleriyle de yaşar. “Harıl harıl” onlardan biridir. Bu kelimeyi duyduğumda, bir şeyin içinde coşkulu bir hareket, bir telaş, bir üretkenlik hissi belirir. Yazarken de sanki kelimenin kendisi bile çalışıyormuş gibi. Bu yazıda “harıl harıl nasıl yazılır?” sorusunu sadece dilbilgisel bir doğruluk meselesi olarak değil, aynı zamanda insanların bakış açısına göre nasıl farklı anlamlar taşıyabileceğini konuşalım. Harıl harıl: Türkçenin içten, enerjik ve ritmik kelimelerinden biri… ama doğru yazımı konusunda çoğu kişinin kafası karışık. Harıl Harıl Nasıl Yazılır? Doğrusu Nedir? Önce temel bilgiyi netleştirelim: Doğru…
8 YorumGayda Nereden Gelmiştir? Toplumsal Bir Bakış Açısı Toplumsal Yapıların ve Bireylerin Etkileşimini Anlamaya Çalışan Bir Araştırmacının Girişi Toplumsal yapılar, toplumları şekillendiren temel güçlerden biridir. Her birey, bu yapıların içinde yer alırken, kendine bir kimlik ve anlam yaratır. Bizler, bazen bilinçli olarak, bazen ise toplumsal normların ve değerlerin etkisiyle bu yapıları yeniden inşa ederiz. Müzik, toplumsal bağları güçlendiren, kültürleri birleştiren ve tarihsel mirasları yaşatan önemli bir araçtır. Gayda, hem kültürel hem de toplumsal bir bağlamda önemli bir enstrümandır. Ancak, bu enstrümanın nereden geldiği, sadece bir coğrafi mesele değil, aynı zamanda toplumsal normlar, cinsiyet rolleri ve kültürel pratikler açısından da düşündürücüdür. Bu…
8 YorumAsel İsmi Türkiye’de Kaç Tane Var? Bilimsel Bir Bakış Hepimiz isimlerimize farklı bir anlam yükleriz, ama bir ismin ne kadar yaygın olduğu, onu taşıyan kişi için ilginç bir merak konusu olabilir. Özellikle Türkiye gibi kültürel çeşitliliği yüksek bir ülkede, aynı isme sahip kaç kişi olduğunu öğrenmek, sosyal yapıyı ve dilin evrimini anlamak açısından oldukça değerli bir bilgi olabilir. “Asel ismi Türkiye’de kaç tane var?” sorusu da tam bu noktada merak uyandıran ve cevabı öğrenmeye değer bir soru. Biliyoruz ki, isimler sadece bizi tanımlamakla kalmaz, aynı zamanda sosyal kimliklerimizin ve toplumsal ilişkilerimizin birer yansımasıdır. Bu yazı, Asel isminin Türkiye’de ne kadar…
8 Yorum